S z c z y t n i k i i Ś w i ą t n i k i D o l n e

w par. Brzezie k. Wieliczki

"Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945 - 1989"

1/ ks. Strojek Klemens (1891 - 1957), kapłan archidiecezji krakowskiej
Ur. 10 X [Szczytniki, par. Brzezie]. Był synem Kazimierza i Franciszki. Po wstąpieniu do Metropolitalnego Seminarium

Duchownego w Krakowie studiował filozofię i teologię na Wydziale Teologicznym UJ. Święcenia kapłańskie otrzymał
29 V 1915 w Krakowie. 12 - 14 V złożył egzamin proboszczowski.
Po święceniach kapłańskich pracował w duszpasterstwie jako wikariusz w Niepołomicach (15 VII 1915 - 31 IX 1916),
Bobrku (1 X 1916 - 15 VIII 1918), Jaworznie (15 VIII 1918 - 15 VIII 1923) i Brzeszczach (15 VIII 1923 - 31 XII 1923), gdzie

następnie był katechetą (1 I 1924 - 1 V 1926), oraz jako katecheta w Leszczynach (1 V 1926 - 10 IV 1934).

Ponadto administrował parafiami Brzeszcze (2 XI 1925 - 2 II 1926) i Jawiszowice (2 V - 2 XI 1925).

Przeniesiony do Izdebnika, pełnił początkowo obowiązki administratora parafii (10 IV 1934 - 21 VIII 1934),

a następnie został mianowany proboszczem (21 VIII 1934), piastował ten urząd do śmierci.
Pozostawił po sobie pamięć aktywnego działacza młodzieżowego i społecznego. W okresie międzywojennym organizował

stowarzyszenia robotnicze, kursy prowadzenia gospodarstwa domowego i kursy dla analfabetów, zakładał grupy Sodalicji

Mariańskiej i stowarzyszenia młodzieży. Został odznaczony godnością kanonika honorowego (28 V 1940).
Podczas II wojny światowej był związany z miejscowymi działaczami AK. Z narażeniem życia stawał w obronie parafian,

zwłaszcza podczas opuszczania Izdebnika przez żołnierzy różnych narodowości służących w wojsku niemieckim.
Po zakończeniu działań wojennych na plebanię kilkakrotnie napadli "nieznani sprawcy", którzy zmuszali ks. Strojka
do zaprzestania współpracy z podziemiem i zrezygnowania z działalności społecznej.
Aresztowany został jesienią 1948 przez funkcjonariuszy PUBP w Myślenicach. 7 I 1949 przewieziono go do krakowskiego

więzienia na Montelupich. Nakaz o przyjęciu wydała WPR w Krakowie 30 XI 1948 (Nr 2155/48). W styczniu lub w lutym 1950

odbyła się rozprawa, podczas której ks. Strojek został oskarżony z art. 14 paragraf 1 dekretu z 13 VI 1946 m.k.k. i skazany
na karę pozbawienia wolności (nie udało się ustalić jej długości). W więzieniu przebywał do wiosny 1950. Z więzienia wrócił
ciężko chory na serce, wycieńczony, wyczerpany nerwowo i fizycznie. Zdrowia nie odzyskał.
23 VII 1957 zmarł na atak serca w Izdebniku, gdzie został pochowany.
Józef Marecki

2/ ks. Wcisło Stanisław (1918 - 1983), kapłan archidiecezji krakowskiej

ks. Stanisław Wcisło (1918 – 1983)

Ur. 28 IV w Szczytnikach. Był synem Piotra i Łucji z d. Sobór.

Początkowo kształcił się w czteroklasowej szkole powszechnej w rodzinnej miejscowości, a w 1928 rozpoczął naukę

w Gimnazjum Św. Jacka w Krakowie, w którym złożył egzamin maturalny w 1936.

Po wstąpieniu do WSD archidiecezji krakowskiej uczęszczał na Wydział Teologiczny UJ (1936 - 1939).

Od chwili wybuchu II wojny światowej kontynuował naukę w studium domowym przy WSD (październik 1939 - czerwiec 1941).

Święcenia kapłańskie otrzymał 7 VI 1941 w Krakowie.
Po święceniach kapłańskich pracował w miejscowościach : Nowa Góra - wikariusz (od 23 VIII 1941) ; Rudawa - wikariusz
i katecheta (od 1 [6] IV 1943) ; Kęty (wikariusz (od 6 VIII 1946) i etatowy katecheta w Szkole Podstawowej nr 2,

zwanej żeńską (od 1 IX 1946).
9 III 1948 w godzinach wieczornych, został aresztowany przez funkcjonariuszy UB, prawdopodobnie w wyniku denuncjacji,
i przewieziony do więzienia śledczego w Bielsku - Białej. Przesłuchania rozpoczęły się 11 III 1948.

Prokurator przedstawił mu następujące zarzuty : współpraca z "bandami" z zamiarem obalenia ustroju państwa, wspieranie

materialne członków podziemia i rozpowszechnianie informacji szkodzących interesom państwa polskiego, "wykorzystywanie

listów pasterskich do omawiania zagadnień politycznych na lekcjach religii" i "szkalowanie władz".

Na przełomie marca i kwietnia 1948 został przetransponowany do jednego z krakowskich aresztów.

Rozprawa sądowa odbyła się 28 IV 1948 przed WSR w Krakowie.
Skazany został na 4 lata w więzieniu (oraz utratę praw) na podstawie z art. 86 i 87 k. k. WP. NSW nie uwzględnił wniosku
o rewizję wyroku. Po rozprawie sądowej przebywał w więzieniu na Montelupich do września 1948, a następnie we Wronkach.
Podczas pobytu w więzieniach był szykanowany, namawiany do współpracy i nakłaniany do zeznań obciążających

inne osoby. Szczególne upokorzenia ponosił z racji swego inwalidztwa (miał amputowaną nogę z powodu ran doznanych

podczas wojny). Był też bity po głowie, co było powodem późniejszych zaburzeń wzroku.

Nabawił się też innych chorób, które towarzyszyły mu do końca życia, m. in. nerek i serca, a także wrzodów żołądka

i dwunastnicy. Wkrótce po opuszczeniu więzienia 11 III 1952 ujawniły się cukrzyca, choroba oczu i zaburzenia wzroku.
Skutkiem aresztowania, procesu i wyroku sądowego była podjęta 23 XI 1948 przez Kuratorium Okręgu Szkolnego
Krakowskiego w Krakowie decyzja, na podstawie której ks. Wcisło został 1 VI 1948 wydalony ze służby państwowej bez

postępowania dyscyplinarnego, z pozbawieniem prawa zajmowania stanowiska nauczycielskiego w szkolnictwie

państwowym, publicznym i prywatnym. Był wielokrotnie nachodzony przez funkcjonariuszy UB i przesłuchiwany.
W późniejszych latach poddawany był szykanom, m. in. odmawiano mu prawa do zajmowania stanowisk kościelnych,

rozpowszechniano fałszywe i obciążające pogłoski o niemoralnym życiu i kłopotach osobistych, odmawiano wydania

paszportu, domagano się podpisania listy lojalności wobec władz PRL.
Jako duszpasterz pracował w następujacych placówkach : Krzeszowice - administrator parafii (od kwietnia do lipca 1952) ;
Biórków Wielki - wikariusz (od 16 VIII 1952 ; Jordanów - wikariusz (od 10 V 1954) ; Kraków - Borek Fałęcki - wikariusz
(od 20 IX 1961) ; Wieprz - administrator parafii (1962), a następnie proboszcz (od 1966) ; Hecznarowice - wikariusz - ekonom
(od 14 VI 1973), a następnie proboszcz (od 31 I 1976). W l. 1964 - 1971 był notariuszem, a od 26 VI 1966 wizytatorem
katechizacji parafialnej w dekanacie wadowickim. Za gorliwą działalność duszpasterską został odznaczony tytułem kanonika

honorowego (10 IX 1964) oraz przywilejem noszenia rokiety i mantoletu (21 XII 1974). Był lubianym, szanowanym i cenionym

kapłanem zarówno przez własne środowisko duszpasterzy, jak i przez hierarchię.
Zmarł 27 X 1983 w szpitalu w Bielsku - Białej. Pochowany został 31 X 1983 w Hecznarowicach.

Józef Marecki

powrót do strony głównej