S z c z y t n i k i i Ś w i ą t n i k i D o l n e

w par. Brzezie k. Wieliczki

Polski  Słownik  Biograficzny


Kretkowski  Erazm z Kretkowa h. Dołęga  (1595 - 1639),
kanonik krakowski, płocki i kujawski, oficjał generalny krakowski. Syn Łukasza, kasztelana brzeskiego

i Barbary z d.Drzewicka...
...W czerwcu 1628 r. otrzymał Kretkowski tytułem uposażenia wieś Brzezie w pow. bocheńskim,

do której w paŸdzierniku 1629 r. dołączył drugą - Dziekanowice

(którą zresztą wkrótce odstąpił kanonikowi krakowskiemu Pawłowi Garlińskiemu),

a także 1 X 1637 r. wsie Biskupice i Darczyce - Trąbki oraz we wrześniu 1639 r. wieś Witkowice...

Lubowiecki  ( Lubowicki )  Władyław  z  Lubowca  h.  Kuszaba  v.  Paprzyca  ( zm. 1676 )
poseł sejmowy, sędzia ziemski krakowski, pułkownik woj. krakowskiego w czasie najazdu szwedzkiego.
Syn Jana i Przerembskiej, kasztelanki sieradzkiej, pochodził z tej gałęzi Lubowskich vel Lubowieckich, która przeniosła się

z ziemi dobrzyńskiej, gdzie osiadła w XIV w., na teren Małopolski.
Był właścicielem Bielczyc (Bilczyc), Niegowic (kupił je w r. 1663 od S. Dunin Borkowskiego), Ubrzesza, Wieruszyc, Woli
Wieruszyckiej, części Sczytnik [Szczytnik], Czyżowa (Czerzowa), posesorem Maszkienic, Proszówek (Krzyżanowic)

oraz Jadownik (star. niegrodowe) w woj. krakowskim.
Działalność Lubowieckiego związana była głównie z woj. krakowskim. W r. 1642 posłował na sejm z woj. krakowskiego,

w r. 1648 podpisał konfederację woj. krakowskiego (25 VI).

W r. 1649 znów był posłem krakowskim na sejm, w 1651 rotmistrzem pospolitego ruszenia woj. krakowskiego,

w 1653 wicemarszałkiem Trybunału Kor. i posłem na sejm. W r. n. posłem na sejm (pierwszy)

i deputatem sejmikowym do kontroli podatków. W r. 1655 Lubowiecki był posłem na sejm, deputatem sejmikowym
do "kombinacji dóbr" (wyprawa piechoty łanowej) i organizatorem obrony. Miał zapewnić spokój w województwie

i "excessivos per officia competentia karać".
 W czasie obrony Krakowa przed Szwedami Lubowiecki objął straż placową w rynku. Po kapitulacji miasta przyłączył się
do Jerzego Lubomirskiego i przebywał z nim na Spiszu. Dn. 10 X 1655 przybył do zajętego już przez Szwedów Krakowa

z listem od Jerzego Lubomirskiego do Karola Gustawa.

W listopadzie t.r. posłował od Lubomirskiego do przebywającego na Śląsku
Jana Kazimierza. Potem Lubowiecki brał czynny udział w walkach ze Szwedami. W r. 1656 był rotmistrzem pospolitego

ruszenia pow. krakowskiego, w 1657 pułkownikiem woj. krakowskiego.

Z końcem 1656 r. względnie z początkiem 1657 r. Lubomirski wysłał go do Jerzego II Rakoczego, aby odwieść

go od najazdu na Polskę.

Rakoczy miał zatrzymać Lubowieckiego, który jednak szybko wydostał się od księcia.

Dn. 2 II 1657 Lubowiecki był w obozie pod Krakowem, gdzie zebrała się szlachta na pospolite ruszenie.
Dn. 8 XI 1657 król mianował go sędzią ziemskim krakowskim, a 10 I 1658 został marszałkiem sejmiku krakowskiego.

Sejmik przedsejmowy z 21 VI 1658 wybrał Lubowieckiego  posłem na sejm i prosił, aby król wynagrodził

go za "wodzenie chorągwi" wojewódzkich podczas pospolitego ruszenia.
 Zebrany 10 VII 1658 sejm nadzwycz. powierzył Lubowieckiemu funkcę marszałka. Marszałkując temu sejmowi,

który uchwalił wygnanie arian, Lubowiecki odznaczył się energią (sejm obradował w sposób nowy, podzielony był

na wydziały, złożone z senatorów i posłów, obrady były tajne), ale i pewną lekkomyślnością.

Gdy z powodów epidemii posłowie pospiesznie opuścili Warszawę, nie czekając zakończenia sejmu, Lubowiecki powierzył

jakiemuś dworzaninowi królewskiemu konstytucje sejmowe, aby podał je do druku, a sam wyjechał.

Wydrukowane konstytucje zawierały dużo błędów i niedokładności, przeciw czemu licznie protestowano.
Sejm z 1659 r. unieważnił wszystkie egzemplarze tych konstytucji (polecono spalić je na rynku warszawskim),

a Lubowieckiego zobowiązać do oblatowania w grodzie warszawskim poprawnego tekstu, który następnie wydano.

specjalny edykt królewski uniewinnił Lubowieckiego, zrzucając winę "na powietrze".

Incydent ten nie zaszkodził Lubowieckiemu w dalszej działalności.
Był on posłem woj. krakowskiego na sejmy w l. 1659, 1661, 1662, 1665 (nadzwycz.), 1666 (obydwa), marszałkiem sejmiku
krakowskiego 15 IX 1659, 11 IX 1662 i 8 I 1669, marszałkiem Trybunału Kor. w r. 1659 / 60, posłem woj. krakowskiego

do króla 11 I 1661, sędzią kapturowym krakowskim w r. 1668, deputatem do sądów skarbowych w r. 1771.

Najczęściej zajmował się sprawami sądowymi i skarbowo - wojskowymi.

Sejm deputował Lubowieckiego do komisji granicznych (od Węgier i Śląska w l. 1642 i 1661,

od Węgier i Siedmiogrodu z Lubowlą w r. 1661), do rewizji skarbu koronnego (w l. 1658, 1659 i 1661), do fortyfikacji
Krakowa w l. 1658 i 1659, do lustracji starostwa krzepickiego w r. 1642. Stał zawsze na straży przywilejów stanowych.

Dn. 25 X 1669 manifestował, aby bez posłów krakowskich (oba sejmiki z 18 VIII i z 16 X 1669 były zerwane)

"co szkodliwego na tym sejmie nie stało się".

Podobny manifest złożył 22 I 1672. Dn. 18 VII 1661 protestował w grodzie warszawskim przeciw otwarciu akademii
jezuickiej we Lwowie. Za zasługi "qua belli, qua pacis artibus oświadczone", sejm z r. 1661 potwierdził Lubowieckiemu

przywilej na branie drzewa z Puszczy Niepołomickiej do dóbr Szczytniki i Bielczyce.
 Powiązania z Lubomirskimi (Aleksander Lubomirski nazywał go "szwagrem") zdecydowały, że Lubowiecki wziął udział

w rokoszu. Był dowódcą skonfederowanej szlachty woj. krakowskiego, która połączyła się z Jerzym Lubomirskim,

oraz przedstawicielem Lubomirskiego do mediacji z Janem Kazimierzem, a po ugodzie w Łęgonicach otrzymał

od Lubomirskiego plenipotencję (z 9 III 1666) do pertraktacji z królem o przywrócenie mu urzędów i skonfiskowanych dóbr.

W r. 1672 zabezpieczył karmelitom krakowskim 10 tys. zł na Proszówkach, zapisane im przez Michałowskiego.

W r. 1676 zapisał pewną sumę karmelitom warszawskim.
Lubowiecki zmarł w r. 1676 (przed 18 V).
 Żonaty był z Heleną z Wieruszyc Wieruskš, współdziedziczką Zabawy i Drohcia w r. 1641 (woj. sandomierskie),

z którą miał synów : Stefana, zmarłego młodo i Adama Józefa, starostę oświęcimskiego i jadownickiego.

Zofia Trawicka

Muskata  Jan (ok. poł. XIII w. - 1320),
biskup krakowski, starosta małopolski z ramienia Przemyślidów.
...Był wszak zapobiegliwym gospodarzem, dbałym o pomnożenie dochodów katedry krakowskiej, czy to przez nowe nabytki,
majątkowe, czy to przez gospodarzczą przebudowę dóbr dawniej nabytych. Z fragmentarycznie zachowanych źródeł

wiadomo, że kupił dla biskupstwa krakowskiego wsie Trąbki i Darczyce niedaleko Wieliczki...

Olearski  Kazimierz (1855 - 1936),
[właściciel dóbr Szczytniki, Zborczyce, Czyżów]
fizyk, profesor i rektor Politechniki Lwowskiej.
Ur. 12 II w Wielkich Drogach (pow. wadowicki), był synem Władysława, właściciela ziemskiego i Melanii ze Strzyżowskich.
Po ukończeniu Gimnazjum Św. Anny w Krakowie studiował w latach 1872 - 6 fizykę na UJ.

W latach 1878 - 85 pracował jako asystent w obserwatorium astronomicznym UJ.

Uzupełniał studia fizyczne w latach 1878 - 80 w Lipsku i Berlinie, gdzie się w r.1880 doktoryzował.

Habilitował się w r.1882 z fizyki teoretycznej na UJ.

W latach 1885 - 6 przebywał na studiach specjalizacyjnych jako stypendysta AU w Paryżu i w Oksfordzie.

W latach 1886 - 90 był docentem fizyki doświadczalnej i meteorologii Wyższej Szkoły Rolniczej w Dublanach.

Od r. 1889 był profesorem fizyki na Politechnice Lwowskiej (od r. 1893 jako profesor zwycz.) do r. 1918 na Wydziale

Chemicznym, a z kolei w r. 1918 aż do przejścia na emeryturę w r. 1922 na Wydziale Lądowo - Wodnym.

W latach 1896 - 8 był dziekanem Wydziału Chemicznego, w latach 1913 - 15 rektorem Politechniki.
 Prace Olearskiego dotyczyły elektrotechniki doświadczalnej (m. in.

O elektycznych oscylacjach, "Pam. AU Wydz. mat. - Przyr.", Kr. 1882,

Nowy sposób mierzenia małych oporów elektrycznych z podwójnym mostkiem, Rozpr. AU Wydz. Mat. - Przyr., Kr. 1893),
teorii sprężystości (Z termodynamiki wydłużeń ciał sprężystych, tamże, Kr. 1891,

O sprężystości aliażów cynku i miedzi, tamże, Kr. 1890,

Some experiments on the dielectric strengh of mixtures of gazes, "Proceedings of Cambridge Philosophical Society"
1890 vol. 5), optyki (O elektromagnetycznej teorii światła, "Kosmos" 1891), także matematyki (Nowy sposób całkowania
pewnych równań różniczkowych, "Rozp. AU Wydz. mat. - Przyr.", Kr. 1893).
Większość prac ogłosił w wydawnictwach AU. Wielokrotnie reprezentował fizykę polską na kongresach w Austrii,
Niemczech, Anglii, Francji, Szwajcarii, Węgrzech, Czechach, Rumunii, nawet po przejściu na emeryturę.

Jego uczniem i następcą był Tadeusz Godlewski.

Poliglota, władał Olearski płynnie wszystkimi językami romańskimi, rosyjskim, niemieckim i angielskim.

Propagował przyrodniczy pogląd na świat i życie oraz antymilitaryzm. Był znawcą i kolekcjonerem dawnego malarstwa.
Zmarł 15 II 1936 w Krakowie, pochowany został na cmentarzu Rakowickim. Rodziny nie założył.

                                                                                                                                           Stanisław M. Brzozowski

Zdjęcia :

Cmentarz Rakowicki w Krakowie - grób rodziny Olearskich h. Gozdawa, właścicieli Szczytnik [powiększ]
Bronisław Olearski (1854 - 1930), Kazimierz Olearski (1855 - 1936), Maria Olearska (1858 - 1938),
Karolina z Hallerów Olearska (1796 - 1879), Melania ze Strzyżewskich Olearska (1829 - 1892),
Wojciech Olearski (1783 - 1842), Władysław Olearski (zm.1813)

Skimina  Stanisław  Klemens  ( 1886 - 1962),
filolog klasyczny, profesor UJ i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Ur. 27 IV w Pcimiu (pow. Myślenice), był synem nauczyciela szkoły powszechnej Klemensa (zm.1916) i Mieczysławy
z Woźniaków (zm.1941).
Skimina uczęszczał do krakowskich gimnazjów : od r. 1896 / 7 do Gimnazjum Św. Anny, a od r. 1902 / 3 do Gimnazjum IV,

w którym zdał w w r. 1904 egzamin dojrzałości. Od jesieni t.r. studiował filologię klasyczną na Wydz. Filozoficznym UJ

pod kierunkiem Leona Sternbacha i Kazimierza Morawskiego. Brał zarazem udział w Akademickim Kole Artystycznym

Miłośników Dramatu Klasycznego. Studia ukończył w r. 1908 i zaraz podjął pracę pedagogiczną, najpierw jako  praktykant

w  III Gimnazjum im. Jana III Sobieskiego (1908), a następnie jako zastępca nauczyciela w I Gimnazjum (1908 / 9 - 1909 / 10).

Dn. 29 XI 1909 złożył w Krakowie egzamin kwalifikacyjny na nauczyciela gimnazjalnego w zakresie filologii klasycznej jako

przedmiotu głównego i języka polskiego jako przedmiotu pobocznego. W latach 1910 / 11 - 1912 / 13 był nauczycielem

w gimnazjum w Bochni, a 1 IX 1913 mianowany został profesorem III Gimnazjum im. Jana III Sobieskiego w Krakowie

i na tym stanowisku pracował do jesieni 1939. Dn. 15 VII 1918 uzyskał na Wydz. Filozoficznym UJ doktorat filozofii

na podstawie pisanej pod kierunkiem K. Morawskiego rozprawy Quaestiones convivales. Została ona ogłoszona drukiem

pt. De moribus legibusque convivalibus antiquorum quae fuerit doctrina ("Eos" 1918).

Po pierwszej wojnie światowej był kierownikiem Ogniska Metodycznego przy kuratorium krakowskim

i od 1 X 1920 do 30 IX 1946 lektorem języka łacińskiego na UJ, zaś od 1 I 1924 wykładał dydaktykę języków starożytnych

na Studium Pedagogicznym tejże uczelni. Odbył podróże naukowe do Grecji i Włoch (1925) oraz Francji i Niemiec (1928 / 9).

Dn. 2 XII 1927 habilitował się na Wydz. Filozoficznym UJ na podstawie rozprawy De Joannis Chrysostomi rhytmo oratorio

(Kr. 1927) i został docentem prywatnym filologii klasycznej na UJ, nie zrywając z zawodem nauczyciela gimnazjalnego.
 Pracę dydaktyczną i naukową Skiminy przerwał wybuch drugiej wojny światowej. Aresztowany 6 XI 1939 wraz z innymi

pracownikami UJ podczas tzw. Sonderaktion Krakau, był więziony najpierw we Wrocławiu, a potem osadzony w obozie

koncentracyjnym w Sachsenhausen koło Oranienburga.

Zwolniony z obozu wraz z grupą starszych wiekiem profesorów w lutym 1940, po powrocie do Krakowa włączył się

natychmiast do tajnego nauczania jako nauczyciel języka łacińskiego.

Pełnił jednocześnie funkcję przewodniczącego sekcji szkół średnich ogólnokształcących,

a następnie także przewodniczącego egzaminów dojrzałości.
Oficjalnie był zatrudniony w szkolnictwie zawodowym. Kontynuował również pracę naukową.
 Dn. 12 VI 1946 został tytularnym profesorem na Wydz. Humanistycznym UJ, od 1 IX t. r. - profesorem kontraktowym

Uniw. Tor. ;dn. 27 IV t. r.  otrzymał nominację na profesora nadzwycz.  filologii klasycznej tejże uczelni,

10 III 1952 przeniesiony został na Katedrę Filologii Klasycznej I (po Sewerynie Hammerze)  w UJ,

również jako profesor nadzwycz.

W r. akad. 1956 / 7 otrzymał tytuł profesora zwycz. Na Wydz. Filologicznym UJ był przewodniczącym Komisji Dydaktycznej.

Dn. 1 X 1960 przeszedł w stan spoczynku.
Zmarł w Krakowie 19 IX 1962 i został pochowany na cmentarzu Rakowickim.

Był odznaczony m. in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1956).
 Był dwukrotnie żonaty : od r. 1910 z Józefą z Malinowskich (1884 - 1924), z którą miał syna Jana (1911 - 1965), lekarza,
a od r. 1929 z Marią z Kowenickich (1900 - 1990), romanistką i filologiem klasycznym : miał z nią córki : Krystynę (ur.1931),

zamężną Jędrczakową, rusycystkę, oraz Ewę (ur.1933), zamężną Podolakową, architekta.
 W r. 1986 (17 V) zorganizowano na UJ sesję z okazji stulecia urodzin Skiminy.
                                                                                                                                                             Józef Korpanty.

Zdjęcia :

Klemens Skimina (ur.+/-1855 - zm.1916), nauczyciel w Pcimiu, później w Krakowie (ojciec Stanisława Skiminy).

Fot ok. 1900 r.

Kraków, cm. Rakowicki, grób rodziny Skimina

Stanisław Skimina (1886 – 1962), filolog klasyczny, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Fot z 1910 r.

powrót do strony głównej