S z c z y t n i k i i Ś w i ą t n i k i D o l n e

w par. Brzezie k. Wieliczki

Jan Bułat

                                   "Klasztor. Benedyktynek w  Staniątkach"

                              [ artykuł ze zbiorów prywatnych p. Anny Wcisło ze Szczytnik ]

W pracy zbiorowej "Dzieje szkolnictwa i oświaty na wsi polskiej", s.49, czytamy : "Zakony lokalizujące się w Polsce

również w osiedlach wiejskich przyczyniły się w okresie od XVI do XVIII wieku do rozwoju oświaty na wsi".

"Z klasztorami związanych było również wiele bractw, jak : różańcowych, szkaplerznych, bractw miłosierdzia oraz szereg

kultów i pielgrzymek, w czasie których chłopi przybywali całymi kompaniami uczęstnicząc niejednokrotnie w misjach

wewnętrznych".
   Na terenie parafii Brzezie od XIII wieku istnieje klasztor Benedyktynek w Staniątkach, z którym związani byli Jezuici

kszałtujący tu od początku XVII w. duchowość Św. Ignacego Loyoli. Wpływ staniąteckiego klasztoru na rozwój oświaty
w tutejszej okolicy dokonywał się w ramach parafii Brzezie przez :
1/ kult maryjny, nabożeństwa i bractwa religijne,
2/ organizowane misje,
3/ przy klasztorze w Staniątkach przez wieki była szkoła.

1. Już w XV wieku pojawia się w staniąteckim klasztorze bractwo świadczące o dydaktycznej roli praktyk religijnych

poza obręb klauzury. W r. 1454 staniątecki konwent Benedyktynek został przyjęty przez Św. Jana Kapistrana

do III zakonu Św. Franciszka. Franciszkanie wprowadzili jasełka, w związku z nimi powstały kolendy, szerzyli kult Matki

Boleściwej. Z wpływami bernardyńskimi począł się w Staniątkach szerzyć kult Niepokalanego Poczęcia N. P. Marii.

Założono tu : Bractwo Szkaplerza Świętego (1805 r.), Bractwo Różańcowe (1833 r.), Bractwo Serca Jezusowego (1834 r.),

Bractwo Serca Marii (1856 r.). W r. 1883 Reformata z Wieliczki  Stefan Brzozowski zaprowadził w Staniątkach

nabożeństwo pasyjne  Drogi Krzyżowej. W 1889 r. staniątecki klaszor wstępuje do Arcybractwa Oblicza Pańskiego,

praktykowane są modlitwy o dobrą śmierć.
   Ze związków z Franciszkanami w Krakowie, na koniec XVI w. pojawia się w klasztornym kościele w Staniątkach wizerunek

Matki Boskiej Bolesnej, której kult odegrał istotną rolę w życiu staniąteckiego konwentu promieniując przez wieki na okolicę.

Wydarzenia wojenne, zwłaszcza tragiczne bombardowanie klasztoru i życie wielu ludzi przypisywano powszechnie opiece

Matki Boskiej Bolesnej. We wrześniu 1924 r. cudowny obraz matki Boskiej Bolesnej został ukoronowany przez biskupa

Adama Stefana Sapiechę za zezwoleniem papieża Piusa XI.
   Autor niniejszej pracy we wrześniu 1948 r. uczestniczył ze szczytnicką młodzieżą w procesji parafii Brzezie,

którą prowadzili ks. proboszcz Jan Korcz, ks. katecheta Tomasz Rogosz i organista Franciszek Korpała do Staniątek

.............przywiezienie do klaszornego kościoła Benedyktynek po jego konserwacji w Krakowie.
W czasie procesji między innymi odmawialiśmy różaniec po każdym dziesiątku śpiewając :
"Matko Bolesna Tyś jest róży kwiat, do Ciebie woła cały ludzki świat". Gdy przed rozpoczęciem procesji staliśmy
z Franciszkiem Wcisło od Kubusiowej, podszedł do nas Józef Wcisło zw. Kanciok gospodarz ze Szczytnik i życzliwie

powiedział : "dobrze, że tu jesteście, że wam ZMP nie przewróciło w głowie".
   Doba Wojny Północnej, - jako okres permanentnych zagrożeń - owocuje  rozwojem kultu Opatrzności Bożej :

Bractwo pod tym wezwaniem ufundowane zostało w Staniątkach w 1710 r., papież Klemens nadał bractwu przywilej odpustu.

Według założonej w 1711 r. Książki Bractwa, jego członkowie obowiązani byli w pobożności codziennie odmówić trzy

"Ojcze nasz", raz w miesiącu słuchać mszy św. "na cześć i chwałę Opatrzności Bożej". W kościele parafialnym w Brzeziu

na szczycie głównego ołtarza jest płaskorzeźba "Oko Opatrzności Bożej", a była ona już w ołtarzu starego drewnianego

kościoła z XIX wieku. W herbie dziewiętnastowiecznej pieczęci gminy Świątniki Dolne też jest Oko Opatrzności Bożej.

Jeżeli do tego dodamy, że urodzony w 1832 r. w tychże Świątnikach ks. Klemens Radwański, w latach 1870 - 71 był

katechetą kierującym w staniąteckiej szkole elementarnej i dyrektorem Kursu Pedagogicznego - niech to wystarczy

dla ilustracji wpływu klasztoru Benedyktynek na rozwój oświaty (religijnej) dla tutejszej okolicy.

W niepublikowanej pracy Jana Świątka jest "Z pod starodawnej strzechy. Przeżytki zebrane w latach 1891 - 1903

wśród ludu polskiego w Galicji" - znajdujemy potwierdzenie, że chłopi ze Szczytnik w drugiej połowie XIX wieku

uczestniczyli w parafialnej działalności bractwa kościelnego.

Radwański, gospodarz jak się patrzy, był przewodniczącym tego bractwa. W materiałach archiwalnych procesu spadkowego

po śp. Pawle Libiszewskim jest informacja, że 20 kwietnia 1893 r. w pogrzebie Pawła recte Teofila Libiszewskiego

"właściciela dóbr tabularnych Świątniki i Szczytniki" licznie uczestniczyli członkowie Bractwa Różańcowego ze Szczytnik.
Uczestnicząc w nabożeństwach i procesjach rozpowszechnianych przez staniątecki klasztor, kulty i bractwa, tutejsza

ludność, szczególnie młodzież uczyła się formułek modlitwą i śpiewanych pieśni religijnej, słuchała nauk, brała udział
w rozważaniach, w ten sposób ćwiczyła umysł i choiaż taką drogą uczestniczyli w oświacie to dokonywało się to
w sytuacjach, gdy wieloletnie wojny m. in. Wojna Północna (1700 - 1721) niszczyła kraj pod względem gospodarczym,

społecznym i kulturalnym. Na wsi upadały szkółki parafialne - wspomniana oświata religijna wypełniała oświatową pustkę

na tutejszych wsiach. Gdy z początkiem XX wieku szkoły ludowe są powszechne - oświatowe, rolę kultów, nabożeństw

i bractw religijnych staje się małowidoczne. Uwidacznia się, gdy w drugiej połowie XX wieku obchodzono kościelne

uroczystości 1000 - lecia chrztu Polski, w parafii odbywała się trzykrotna peregrynacja obrazu M. B. Częstochowskiej

po domach rodzinnych - szczególnie w układanych na tę okoliczność pieśniach maryjnych powitalnych i pożegnalnych

modlitwach rodzin przyjmujących maryjny obraz.

2. Mimo oporu ze strony władz państwowych, jezuici po zezwoleniu cesarza Franciszka II z r. 1883 podjęli misje w Galicji.
Także jezuici związani z klasztorem Benedyktynek w Staniątkach, od 1834 r. włączją się w działania tarnowskiej, organizują

misje w pobliskich wsiach. W 1936 r. z udziałem sześciu jezuitów prowadzono misje w sąsiednich parafiach w Chełmie

i Niegowici. W klasztornym kościele w Staniątkach misje odbyły się w dniach od 3 do 18 maja 1836 r., uczestniczyło 10 tys.

ludzi, obejmowały też mieszkańców sąsiednich wsi klasztornych : Zakrzewa, Zagórza, Węgrzec i Podłęża.

Parafie : Bodzanów, Brzezie i Mikluszowice przybywały na misyjne nauki w procesjach.
   Tragedia "rzezi galicyjskiej" w 1846 r. uświadomiła faktyczny stan świadomości narodowej i religijnej polskiego ludu.
Natychmiastową reakcją tarnowskiego biskupa Grzegorza Wojtarowicza było organizowanie szkół ludowych w okolicach

szczególnie dotkniętych rabacją - głównym celem było niesienie oświaty religijnej. Staniątecki klasztor sam doświadczony

tragedią rabacji zorganizował 12 - dniową misję w Staniątkach, prowadzili ją  jezuici z kolegium w Nowym Sączu z pomocą

miejscowych księży parafialnych."Cała nadwiślańska okolica, szczególnie Niepołomice, tłumnie spieszyła do Staniątek

na słuchanie nauk". na prośbę ks. proboszcza Szymona Droszcza w niedzielę jezuita ks. Karol Antoniewicz głosił naukę

misyjną w kościele parafialnym w Brzeziu.
   W r. 1867 staraniem ksieni benedyktynek misje w klasztornym kościele w Staniątkach prowadzili w dniach
15 - 22 września tutejsi jezuici. Ksieni Baryszewska do konsystorza biskupiego w Tarnowie tak uzasadniała potrzebę

odprawiania takiej misji : "częste kradzieże, pijatyki, kłótnie i bójki w tutejszej okolicy, gruba ciemnota, powszechna nędza
i niedostatek pomiędzy ludem, powodowały klasztor tutejszy - dla oświecenia i poprawienia ludu ciemnego całej

okolicy - prosi łaskawie o zezwolenie na odprawianie w Staniątkach misji 8 - dniowej"
   Odnośnie oświaty w tutejszej okolicy, to rezultaty tych misji widziane są szczególnie w okresie autonomii Galicji.
Będzie o nich mowa dalej i w dalszych rozdziałach, tu wspominam na przykład :
a/ Z gminy Szczytniki w r. 1853 pierwszy syn chłopa Walenty Skimina (ur.1838 - zm.1908) uczniem c.k. gimnazjum

Niższego w Bochni. Odtąd w rocznych sprawozdaniach Dyrektorów c.k. krakowskich i galicyjskich gimnazjum można też

znaleleźć uczniów urodzonych w Szczytnikach. Jeden z nich w r. 1881 ukończył Seminarium Nauczycielskie, został

nauczycielem szkoły ludowej w Pcimiu, a jego syn pod koniec pierwszej połowy XX w. profesorem Uniwersytetu

Jagiellońskiego w Krakowie. W okresie autonomii Galicji (1860 - 1918), sześciu synów chłopskich ukończyło studia

na Uniwersytecie Jagiellońskim.
b/ Z gminy Świątniki Dolne - Cyprian Szlachta w 1858 r. rozpoczął naukę w c.k. Gimnazjum Niższym w Bochni,

którą kontynuował w Seminarium Duchownym w Tarnowie.
Synowie rolnika Józefa Radwańskiego i Cecylii Janik : Klemens urodzony w 1842 r. i Piotr ur. 1859 r. oraz
Wojciech Janik s. Wincentego rolnika i Anny z d. Szlachta, ur. w 1856 r. - uczyli się w gimnazjum, studiowali teologię
i przyjęli święcenia kapłańskie w Seminarium Duchownym w Tarnowie.
Stanisław Alfons Majcher ur. 1857 r. w Świątnikach Dolnych w Seminarium u Paulinów w Krakowie na Skałce,

gdzie złożył śluby wieczyste (1882) i przyjął święcenia kapłańskie (1883).
c/ Z parafii Brzezie, - Feliks Innocenty Włodek s. Wojciecha i Marianny z d. Bułat, ur. 1871 w Czyżowie
i Stanisław Florentyn Szczepanik s. Jana i Tekli Gaczoł, ur.1871 w Brzeziu, uczyli się w gimnazjum, studiowali

teologię, złożyli śluby wieczyste i przyjęli święcenia kapłańskie w zakonie O.O. Reformatów.
Franciszek Turecki, ur.1860 w Zagórzu, s. Karola rolnika w Suchorabie, uczył się w c.k. Gimnazjum Św. Jacka

w Krakowie, teologię studiował na UJ w Krakowie,
Franciszek Flasiński, s. Wojciecha rolnika, ur. 1888 w Dąbrowie
i Piotr Kalicki, s. Kazimierza i Marianny z d. Radwańskiej, ur. 1891 w Szarowie, uczyli się w c.k. Gimnazjum

w Bochni, teologię studiowali na UJ i święcenia kapłańskie przyjęli w Krakowie.
d/ Z parafii Niegowić - Joachim Dziża, s. Józefa rolnika i Magdaleny  z d. Włodek, ur. 1858 w Cichawie, uczył się
w szkole ludowej pospolitej w Niegowici, c.k. Gimnazjum w Bochni, teologię studiował w Tarnowie i tu przyjął święcenia

kapłańskie z rąk biskupa J. G. Pukalskiego.
Władysław Jelonek, ur.1850 r. w Marszowicach, teologię studiował na UJ (1881 - 1885), święcenia kapłańskie przyjął
w Krakowie, był m.in. katechetą średniej szkoły rolniczej w Czernichowie k. Krakowa (1892 - 1915),
Władysław Pytel, s. Jakuba rolnika, ur.1886 r. w Niegowici, uczył się w c.k. w Tarnowie, teologię studiował na UJ,

święcenia kapłańskie przyjął w Krakowie, był m.in. proboszczem i przewodniczącym kasy Stefczyka w Babicach,
e/ Z parafii Bodzanów - m.in. Kazimierz Buzała, s. Marii wdowy po ........, ur.1875 r. w Zakrzowie, uczył się

w c.k. Gimnazjum Św. Jacka w Krakowie, teologię studiował na UJ, święcenia kapłańskie przyjął w Krakowie, był m.in.

proboszczem i dekanem w Niegowici,
Franciszek Jachimczyk, ur. 1875 r. w Słomirogu, uczył się w c.k. Gimnazjum Św. Jacka w Krakowie, teologię studiował
na UJ w  Krakowie,
f/ W Zakładzie Naukowo - Wychowawczym O.O. Jezuitów w Chyrowie uczyli się :
Władysław Jankiewicz, ks. jezuita teolog, administrator, ur.1883 w Chróści, w Chyrowie 1893 - 1898,
do zakonu wstapił 1898, święcenia otrzymał 1911 r. w K, był m.in. Krakowie, był m.in. prof. fizyki i matematyki w Nowym

Sączu i Krakowie, mistrzem nowicjału w Kaliszu, wiceprowin. prowincji małopolskiej (1926 - 28) i wielkopolskiej (1928 - 29),

pierwszym asystentem asystencji słowiańskiej w Rzymie (1929 - 30). Autor rozpraw teologicznych i astetycznych.
Zmarł 1930 r. w Rzymie.
Antoni Gądek, ks. jezuita, ur.1890 r. w Marszowicach, s. Wojciecha i Marii z d. Stopa, w Chyrowie 1911 - 1913,
matura 1913 r. prywatysta, do zakonu wstąpił 1916, święcenia kapłańskie otrzymał 1921 r. w Krakowie, pracował m.in.
w gimnazjum w Wilnie, w małym seminarium w Łęczycy oraz w duszpasterstwie. Zmarł  1962 r. w Łodzi.
Władysław Gądek, ks. jezuita, ur. 1899 r. w Marszowicach, s. Wojciecha i Marii z d. Stopa, w Chyrowie 1916 - 1920,

matura 1920 prywaatysta, do zakonu wstąpił 1914 r., święcenia kapłańskie otrzymał 1928 r. w Lublinie,

nauczyciel gimnazjum w Wilnie i Gdyni, duszpasterz. Zmarł 1977 r. w Łodzi.

3. Początki szkoły klasztornej w Staniątkach, tradycja klasztorna wiąże z początkami konwentu benedyktynek.
Oddawane   były tu na wychowanie panny świeckie, które po odbyciu edukacji mogły powrócić do swych domów

albo wybrać życie zakonne. W drugiej połowie XVI wieku prowadzenie szkoły dla panien świeckich traktowane było

jako obowiązek konwentu motywowany wymogami reguły klasztornej.
   Po I rozbiorze Polski klasztor w Staniątkach i tutejsze okolice należały do monarchii Austro - Węgierskiej, włączone
do Królestwa Galicji i Lodomerii. Dla konwentu P.P. Benedyktynek szkoła stała się szczególnym powołaniem.

W r. 1782 benedyktynki podejmują ideę utworzenia przy klasztorze szkoły rządowej. Zajęcia w szkole rozpoczęły się

w listopadzie 1784 r. po zdaniu egzaminów państwowych we Lwowie przez trzy staniąteckie zakonnice.

Na początku szkoła normalna przy klasztorze w Staniątkach, podzielona była na dwie klasy : w jednej uczyło się 36 dzieci

wiejskich, w drugiej 18 panien z rodzn szlacheckich.

Nauka w szkole normalnej, zgodnie z urzędowymi programami - dla panien obejmowała : religię, język polski i niemiecki,

elementarne wiadmości z historii i geografii oraz zajęcia prowadzone przez świeckie guwernantki, przygotowując uczennice

do codziennego życia, obok lekcje tańca i muzyki, nauka  języka francuskiego. Dziewczęta wiejskie uczyły się czynności

bardziej praktycznych np. przędzenia na kołowrotkach. Szkoła dla panien szlacheckich rozwijała się lepiej niż szkoła

wiejska, gdyż wieśniacy "nie chcieli oddawać dziewcząt do szkoły podług nakazów najwyższych".

Według tradycji klasztornej przyczyną tej niechęci była powszechna obawa przed językiem niemieckim.
Szkoła wiejska funkcjonowała do r. 1855, obejmowała przez cały czas jedną klasę, którą  podzielono na dwa oddziały.

Program obejmował naukę czytania, pisania, rachowania i roboty ręczne. Większośc przedmiotów nauczały staniąteckie

zakonnice, noszące tytuł mistrzyni. W r. 1841 jako mistrzynie wymienione są siostry : Julia Czulicka, Elżbieta Porębska
i s. Józefa Hildegarda  Kornecka (ur. 1809 r. w Wojniczu) - jako nauczycielki w szkole wiejskiej odznaczały się wielką 

troską o warunki materialne dzieci. "Bywało, że te biedne dziewczęta w latach nieurodzaju z głodu i zimna płakały zamiast

uważać na naukę. Nieraz nauczycielki musiały dla nich prosić o kawałek chleba".
Dnia 4 lipca 1817 r. szkołę normalną w Staniątkach odwiedziła para cesarska Franciszek i Karolina.

Cesarz "bawiąc tu blisko cztery godziny, pozwolil łaskawie egzaminować z nauk wszystkie panienki w edukacji

na ten czas się znajdujące [...], a potem kazał by tańcowały, kazał im i krakowiaka tańcować i śpiewać, co wszystko

wykonały - jak zapisano w Protokole Generalnym Szkoły Staniąteckiej".
   W roku 1843 otwarto też szkołę dla chłopców. Mieściła się w budynku blisko klasztoru, w obrębie zespołu folwarcznego.
W r. 1844 uczęszczało do niej zaledwie 13 chłopców. Nauczyciel tej szkoły nie miał stałej pensji, lecz "z pomocą konwentu

mają płacić rodzice  uczących się dzieci". Zapewne Walenty Skimina, ur.1838 w Szczytnikach i Klemens Radwański,

ur.1842 w Świątnikach, przed gimnazjum, naukę elementarną ok. 1850 r. pobierali w tejże klasztornej szkole dla chłopców
w Staniątkach. Matka Walentego Anna z d. Wierzchowska pochodziła z klasztornej wsi Zagórze, graniczącej
ze Staniątkami. Ojciec Szymon Skimina zamożny gospodarz w Szczytnikach, jak nam przekazała miejscowa tradycja,

posiadał w Zagórzu cegielnię, w której wyrabiano cegłę na chlebowe piece. Przez wieki chłopi - świątnicy ze Szczytnik
i Świątnik Dolnych przez Zagórze i Staniątki historyczną drogą zwaną królewska albo wołowa, uczęszczali na stróżę
do katedralnego kościoła w Krakowie. Obaj, Walenty Skimina i Klemens Radwański swoją naukę w gimnazjum
i w Seminarium Duchownym w Tarnowie zakończyli przyjęciem święceń kapłańskich.
   W latach 1904 - 1905 szkołę dla panien szlacheckich zorganizowano i upodobniono do ówczesnych szkół galicyjskich,
z klas III - IV utworzono trójklasową szkołę ludową, z klas V - VII trójklasową szkołę wydziałową, klasa VIII nazwana została

kursem dopełniającym. W r. 1915 dokonano kolejnej reorganizacji tworząc siedmioklasową szkołę powszechną.
   Oprócz szkoły dla panien, w latach 1861 - 1871 prowadzony był w Staniątkach kurs pedagogiczny, zaś w roku szkolnym

1910 - 1911 prywatny kurs z zakresu pierwszego roku seminarium nauczycielskiego. Za wychowanie religijne szkoły

klasztornej P.P. Benedyktynek w Staniątkach odpowiadali księża katecheci. Wspomniany ks. Klemens Radwański
ur. w Świątnikach, ok. r. 1870 był katechetą dyrygującym - jako katecheta pełnił funkcję dyrektora szkoły klasztornej
w Staniątkach, stanowisko to związane było z duszpa prestiżem. Ks. Klemens Radwański w 1871 r. został ojcem

duchownym, a rok później wicerektorem Seminarium Duchownego diecezji w Tarnowie.
   W r. 1923 kurator krakowski Jan Owsiński zwrócił się do konwentu z prośbą o utworzenie pięcioletniego gimnazjum

ziemiańskiego. W końcu 1926 r. nowa szkoła - kosztem likwidacji poprzedniej - została poszerzona do ośmiu klas,

otrzymując zatwierdzoną przez władze państwowe nazwę : Ziemiańskie Gimnazjum Żeńskie im. Św. Scholastyki

P.P. Bernardynek w Staniątkach. W końcu lat dwudziestych XX w. nauczycielką  języka polskiego w tym gimnazjum

była Wanda Wasilewska c. Leona Wasilewskiego znana później ze swej działalności komunistycznej.

Podczas pobytu w Staniątkach nie ujawniała swych skrajnie lewicowych poglądów.
Uczyła w tym gimnazjum matematyki i fizyki - Zofia Łysówna z urodzenia tutejsza parafianka.

Szkoła klasztorna prowadziła dwie biblioteki - dla nauczycieli i dla uczennic.
   W roku szkolnym 1937 / 38 staraniem konwentu otwarte zostało - Prywatne Ziemiańskie Liceum Humanistyczne
im. Św. Scholastyki, które rok później uzyskało prawa państwowe.

W lipcu 1939 r. dyrekcję Gimnazjum i Liceum objęła siostra Izabela Scholastyka Stasińska (nauczająca tu historii),

niezwykle zasłużona dla okupacyjnych i powojennych dziejów staniąteckiej szkoły.
   Prowadzona przez staniąteckie benedyktynki szkoła nie zaprzestała swej działalności podczas okupacji hitlerowskiej
(1939 - 1945) lecz kontynuowała ją w formie tajnego nauczania, które było powiązane z konspiracyjnymi strukturami władz

oświatowych - przez Gminną Komisję Oświaty i Kultury w Niepołomicach, podległą powiatowej w Bochni. Przerabiano kurs

gimnazjalny i licealny. Tajne matury zdawano w Wieliczce. W kompletach tajnego nauczania uczestniczyła młodzież

w wieku 12 - 18 lat, miejscowa ze Staniątek, Szarowa, Podłęża i Niepołomic oraz młodzież przebywająca w klasztorze

od listopada 1939 r. do listopada 1943 r. Staniąteckie benedyktynki prowadziły kurs pisania na maszynie,

na który uczęszczały uczennice kursu gospodarstwa domowego zorganizowanego przez staniąteckie S.S. Służebniczki.
   Po drugiej wojnie światowej szkoła klasztorna działała od 10 lutego 1945 r. pod nazwą : Prywatne Gimnazjum i Liceum
im. Św. Scholastyki  P.P. Benedyktynek w Staniątkach, od r. 1948 jako Prywatna Szkoła Ogólnokształcąca stopnia

licealnego im. Św. Scholastyki P.P. Benedyktynek w Staniątkach, która przez  komunistyczne władze szkolne została

zlikwidowana w 1958 r.
Szkoła była koedukacyjna, kontynuowała przedwojenne doświadczenia i z okupacyjnych tajnych kompletów, cieszyła się

dużym powodzeniem, przeważnie dzieci chłopskich m.in. z Niepołomic i ze wsi :

Brzezie, Czyżów, Dąbrowa, Gruszki, Szarów, Podłęże, Staniątki, Suchoraba, Świątniki, Szczytniki, Zagórze i Zakrzów.
Dyrektorką nadal była s. Izabela Scholastyka Stasińska, w r. 1951 / 52 dyrekcję objęła s. Immakulata Surówka.
W r. szk. 1945 / 46 uczęszczało do szkoły 155 uczniów. W r. 1948 niektórymi uczniami szkoły zaczynają się interesować

władze bezpieczeństwa, m. in. UB aresztuje ucznia Bolesława Strojka, dyrekcja staje w obronie, zostaje zwolniony.
Ze Szczytnik do Prywatnego Gimnazjum P.P. Benedyktynek w Staniątkach uczęszczali i zdali maturę :
Jan Bułat s. Wojciecha,
Bolesław Strojek s. Ludwika,
Irena Wcisłówna c. Stanisława,
Aleksandra Wcisłówna c. Marcina,
ze Świątnik :
Mieczysław Malota s. Stanisława
i Tadeusz Wojakowski s. Juliana.
Do Prywatnej Szkoły Ogólnokształcącej stopnia licealnego ze Szczytnik  uczęszczał Jan Dzieżbiński s. Sylwestra,
a po ukończeniu nauki w tej szkole 27 maja 1952 r. egzamin dojrzałości przed Państwową Komisją Egzaminacyjną

powstałą przez Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie :
Janina Bułatówna c. Władysława,
Krystyna Urbanówna c. Ludwika,
Stanisława Wcisłówna c. Stanisława,
i Danuta Wcisłówna c. Marcina.
W roku szkolnym 1947 / 48 rozpoczęło też działalność Prywatne Żeńskie Gimnazjum Krawieckie Panien Benedyktynek.
   W 1945 r. szkoła klasztorna P.P. Benedyktynek w Staniątkach dla młodzieży z okolicznych wsi, która nie ukończyła

pełnego programu nauki siedmioklasowej publicznej szkoły powszechnej, zorganizowała KURS  UZUPEŁNIAJĄCY

(dokształcający). Kurs trwał od początku czerwca i zakończył się 17 grudnia 1945 r. egzaminem przed Państwową Komisją

Egzaminacyjną nr 1 w Staniątkach, pow. Bochnia z pozytywnymi wynikami. Autor tej pracy był uczniem tegoż kursu

(świadectwo egzaminu 17 grudnia 1945 r. w Staniątkach). W kursie uczestniczyło bodajże 17 osób w wieku 17 - 19 lat,
w tym 4 uczenice, ze wsi : Staniątki 2 (m.in. Pustuła), Bodzanów 1 (Kazimierz Flak), Brzezie 1 (Andrzej Chytroś),
Czyżów 1 (Tadeusz Stefanik), Dąbrowa 6 (Kazimiera Skiminionka, Zdzisław Skimina, Kazimiera Strojkówna,
Karol Strojek, Zdzisław Nosal i Włodek), Szczytniki 2 (Edward i Jan Bułat), Zakrzów 4 (Józef i Stanisław Grochot,

Władysław Klima, Maria Szelągówna).
Uczyły ss. benedyktynki, panny mistrzynie : Benedykta (Irena Benedykta Zagrzejewska) - język polski,
Sulisława (Klara Sulisław Goyówna) - przyroda, geografia, historia,
Kazimiera Szlozkówna - matematyka i geometria, kierowniczka kursu,
i katecheta ks. Andrzej Mączyński,  jezuita - nauka religii
oraz krótko bo parę godzin lekcyjnych p. Jadwiga Krzyczkowska - nauka o Polsce i świecie współczesnym.
W czasie kursu lekcje historii i języka polskiego uzupełniane były oglądaniem w klasztorze m.in. ekspozycji obrazów
i pamiątek np. pamiątki bombardowania klasztoru 1 grudnia 1914 r.
Przed 1 sierpnia dyskretnie wystawiono obraz wojny 1920 r. pt. "Cud nad Wisłą". S. Sulisława - Ślązaczka, malarka,

programowe godziny lekcyjne o świecie przedłużała ciekawymi opowiadaniami z geografii świata i historii Polski, a także
o malarstwie oraz niezapomniany jej wykład o pieczeniu chleba. Kursanci na lekcjach korzystali z eksponatów dobrze

wyposażonych gabinetów - fizycznego i przyrodniczego, a także z biblioteki dla uczniów - tutejszego gimnazjum i liceum

benedyktynek.
Przewodniczącym Komisji Egzaminacyjnej 17 grudnia był p. Aleksander  Danek.
Egzaminatorami - ks. Andrzej Mączyński, s. Kazimiera Szlozkowna, p. Kazimierz Urbański kierownik PSB
w Niepołomicach i p. Hilary Kulczycki kierownik PSB w Staniątkach. Egzamin był pisemny i ustny.

Świadectwo egzaminu równoprawne ze świadectwem ukończenia publicznej szkoły powszechnej siedmioklasowej.


                                                                                                                                                                   Jan Bułat
------------------------------------------------------------------------------------------

[powiększ]

Klasztor klarysek w Staniątkach [Fot. ze strony : foto.Tumidajski]

Uwagi dodatkowe (Andrzej Wcisło) :

Franciszek II Habsburg (ur.12.02.1768 Florencja - zm.2.03.1835 Wiedeń),
cesarz rzymsko - niemiecki 1792 - 1806 (zlikwidował Cesarstwo), król Czech i Węgier 1792 - 1835,
cesarz Austrii (jako Franciszek I) 1804 - 1835.
Syn cesarza Leopolda II i Marii Ludwiki Burbon, księżniczki hiszpańskiej.
Ojciec Marii Ludwiki, drugiej żony Napoleona Bonaparte.
1 żona (śl.19.03.1790 Wiedeń) : Maria Teresa Burbon (ur.6.06.1772 - zm.13.04.1807),
           córka króla Sycylii i Neapolu Ferdynanda I i Marii Karoliny Habsburg córki cesarza Franciszka I Lotaryńskiego,
2 żona (śl.10.11.1816) : Karolina Augusta Wittelsbach (ur.8.02.1792 Monachium - zm.9.02.1873 Wiedeń),
           córka króla Bawarii Maksymiliana I, po jej rozwodzie z Wilhelmem I Wirtemberskim

powrót do strony głównej