S z c z y t n i k i i Ś w i ą t n i k i D o l n e

w par. Brzezie k. Wieliczki

Jan Bułat

                                                Michał  Strojek  ( 1899 - 1941 )
                                             [ artykuł ze zbiorów prywatnych p. Anny Wcisło ze Szczytnik ]

Leśnik dyplomowany, nadleśniczy lasów państwowych na Pomorzu, w listopadzie 1939 r. wywieziony przez

Niemców do obozu koncentracyjnego, zginął 11.11.1941 r. w K. L. Mauthausen - Gosen jako więzień polityczny.
Urodzony 27 września 1899 w Szczytnikach 57, parafia Brzezie, powiat Bochnia w Małopolsce - w Galicji. Syn Karola

drobnego rolnika (hortulanii) z gałęzi (1874) Fabiana Strojków w Szczytnikach i Urszuli c. Piotra Bułata zw. Pietrecek

jako piąte dziecko w rodzinie.

Chrzestnymi Michała byli Józef Bułat, radny, następnie wójt (191. - 1918) gminy Szczytniki i Cecylia Bułatowna - hortulani

ze Szczytnik. Rodzice Karol i Urszula Strojkowie mieli 10 - cioro dzieci, 6 zmarło. Matka Urszula z Bułatów Strojkowa

podczas epidemii we wsi i parafii - 14 sierpnia 1915 r. zmarła w Szczytnikach 57 na czerwonkę. Śmiertelnie chorą Urszulą

opiekował się brat - ks. Jan Bułat, profesor katecheta nowotarskiego gimnazjum, który przewodniczył uroczystości

jej pogrzebu w Brzeziu. Po powrocie do Nowego Targu we wrześniu 1915 r. zmarł w szpitalu na czerwonkę.

W wychowywaniu dzieci i prowadzeniu domu owdowiałemu Karolowi pomagała siostra Katarzyna Strojek (1872 - 19..),

która po śmierci w 1912 r. swego męża Jakuba Strojka, pozostała w domu Karola, Szczytniki 57.
 Starszy brat Michała - Jan Strojek (1897 - 1935) nieżonaty, prawdopodobnie około 1923 r. był kierownikiem albo dzierżawcą

sklepu Kółka Rolniczego w Szczytnikach. Zmarł na chorobę psychiczną. Młodszy Szczepan Strojek (1902 - 1984) w 1922 r.

pojął za żonę Stefanię, córkę Jana Góreckiego z Łysokań, parafia Brzezie w latach okupacji niemieckiej.

Był sołtysem gromady Szczytniki, gmina zbiorowa Niegowić. Mieli 5 - cioro dzieci, jedno zmarłe.

Siostra Marcjanna (1911 - 19..) Strojkowna, w 1937 r. wyszła za Józefa Wcisło (1913 - 1988) zw. Kanciok, wdowca po Rozalii

Sądlowny, rolnika w Szczytnikach 104, mieli 4 - ro dzieci, jedno zmarłe oraz syna Zdzisława z pierwszej żony Józefa.
 Michał naukę elementarną rozpoczął 1907 r. w publicznej 2 - klasowej szkole ludowej pospolitej mieszanej w Szczytnikach,

którą staraniem wójta Kajetana Kołosa c.k. Rada Szkolna uruchomiła 1 września 19.. r. W "metryce szkolnej założonej

w myśl rozporządzenia c.k. Rady Szkolnej Krajowej z dnia 12 kwietnia 1899 r. - wykaz dzieci będących w wieku

obowiązkowym do uczęszczania na naukę codzienną" mamy pierwszy wpisany do wykazu rok szkolny 1907 / 8, a) chłopcy,

- pod liczbą porzadkową 32 zapisany jest : "Michał Strojek urodzony 27 / 9. 1899 r., syn Karola i Urszuli w Szczytnikach 57".

Do szkoły w Szczytnikach, "uczęszczał w latach 1907 / 8 - 1909 / 10, ukończył rok nauki 3 - ci" w uwagach dopisano :

"od  1 / 9. 1910 r. uczęszcza do szkoły w Wieliczce".
Szkoła ludowa w Szczytnikach, do której uczęszczał Michał Strojek w 1909 / 10 roku mieściła się w wynajętym przez gminę

domu Wojciecha Skiminy Szczytniki 89, gdyż pierwszy budynek murowany szkoły w Szczytnikach (obecnie przedszkole

samorządowe) oddano do użytku 1 września 1911 roku. Od 1 / 9. 1910 roku Michał zapewne uczęszczał do 4 - klasowej

szkoły ludowej pospolitej etatowej męskiej w Wieliczce, gdzie ukończył wymaganą do gimnazjum klasę szóstą szkoły

ludowej. Michał prawdopodobnie mieszkał u cioci Rozalii Strojkowej - Wcisłowej w Zborówku, skąd piechotą "cesarskim

gościńcem" codziennie chodził ok 9 km do szkoły w Wieliczce, korzystając z książek i podręczników swego starszego

kuzyna Wincentego Wcisło s. Szymona i Rozalii Strojkowej, który po ukończeniu 4 - klasowej szkoły ludowej w ok. 1908 r.

w Wieliczce, uczęszczał do c.k. Gimnazjum w Podgórzu k. Krakowa, gdzie 4 listopada 1915 r. zdał z odznaczeniem

egzamin dojrzałości i został wcielony do austriackiego wojska. W tym czasie profesorem filologii klasycznej gimnazjum

w Podgórzu był Jan Strojek, s. Mikołaja, urodzony w 1852 r. w Szczytnikach 63 p. Brzezie.
 W latach szkolnych 1911 / 12 - 1918 / 19 Michał Strojek uczęszczał do c.k. Gimnazjum klasycznego w Nowym Targu, gdzie
23 maja 1919 r. uzyskał świadectwo dojrzałości. Mieszkał w gimnazjalnej Bursie przy ulicy Nadwodnej. Prefektem tej bursy,

profesorem i pierwszym katechetą nowotarskiego gimnazjum do 1915 r. był ks. Jan Bułat - brat matki Michała Strojka.

Jak głosi przekaz rodzinny, tenże ks. Jan Bułat urodzony 1875 r. w Szczytnikach, powiat Bochnia "sam zobowiązał się

wykształcić dwóch chłopców swej chłopskiej rodziny", namówił Michała do nauki w nowotarskim gimnazjum.

Drugim chłopcem był Andrzej Bułat (1901 - 2000) s. Józefa ze Szczytnik. Michał, uczeń nowotarskiego gimnazjum,

mieszkający w bursie, brał [udział] 6 października 1915 r. w uroczystym nabożeństwie pogrzebowym na cmentarzu

parafialnym w Nowym Targu.
 Zapewne krajobraz podhalańskich lasów i nauka w Nowym Targu, odległym od rodzinnych Szczytnik w powiecie bocheńskim,

wpłynęły na wybór przez Michała kierunku studiów - leśnictwo.
 Michał Strojek 20 listopada 1919 r. został przyjęty na I rok Wydziału Rolniczo - Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego.

Według zachowanych akt Uniwersytetu Poznańskiego : student Strojek Michał, urodzony w Szczytnikach p. Bochnia

(Małopolska). 27.9.1899 r., Religia rzym. - kat., język ojczysty polski. Przynależność państwowa : Polska.

Ojciec : Karol małorolnik, Szczytniki, pow. Bochnia. Matka nie żyje. Mieszkał wpisujący się w Poznaniu,

ul. Kraszewskiego 19, I piętro, na lewo u p. Tomalowej.

W rubryce stosunek do służby wojskowej napisano : Bezterminowo urlopowany. Wydział rolniczo - leśny, sekcja leśnictwo.

Immatrykulowany 22 / 11. 1919 r. Nr indeksu 1249.
Studiując leśnictwo na Wydziale Rolniczo - Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego słuchał wykładów i zdawał egzaminy

u Profesora Gałeckiego - fizykę, u Docenta dra Wielgosza - matematykę wyższą i geometrię wykreślną, u Profesora Glicelli

- chemię organiczną i nieorganiczną, Profesora Wójcika - geologię, Profesora Terlikowskiego - gleboznawstwo,

Profesora hon. Rivolli - naukę o siedliskach drzew leśnych i urządzenie lasu, Profesora Namysłowskiego - botanikę lasu

i fytopatologię, u Profesora Szafera - systematykę i biologię ... leśnych, geografię rozmieszczenia drzew leśnych w Polsce

i ochronę przyrody, Profesora Nikurskiego - fizjologię roślin, Profesora Sitowskiego - zoologię i etymologię leśną oraz ochronę

lasu, u Profesora Taylora - skarbowość, Profesora Brzeskiego - ekonomię społeczną, u Inżyniera Rafalskiego

- inżynierię i budownictwo leśne, Inżyniera Steibera
- technologie leśną i użytkowanie lasu, Inżyniera Zausa - maszynoznawstwo, Inżyniera Studniarskiego

- politykę leśną i handel drzewem, u Profesora Sokołowskiego - ekonomię obsadzania i pielęgnacji lasu.
  Michał Strojek, syn Karola małorolnika w Małopolsce, matka nie żyła - należał do niezamożnych studentów i ze względu
na swoją trudną sytuację materialną, pisał prośby o stypendium. Do prośby dołączył świadectwo ubóstwa, napisane
w Szczytnikach 5 stycznia 1920 r. przez sekretarza gminy Kajetana Kołosa, przez Naczelnika Gminy Jana Wcisło

zw. Jasiczek podpisane, następującej treści : "Ze strony Zwierzchności gminy Szczytniki poświadcza się iż Strojek Michał,

religii rzym. - kat., lat 21 liczący, stanu wolnego, w Szczytnikach urodzony i zamieszkały, nie posiada tutaj żadnego majątku

ruchomego ani nieruchomego, należy do klasy ludzi ubogich". W Urzędzie parafialnym w Brzeziu dopisano :

"Stwierdzam prawdziwość" - ks. Jan Karcz proboszcz i owalną pieczęcią parafii Brzezie potwierdzono.
W II semestrze 1919/20 r. Michał otrzymał "jednorazowe stypendium w kwocie 3000 Mk z funduszu J. M. Rektora

Święcickiego". 22 lutego 1922 r. pisał : "Do Świetnego Wydziału Rolniczo - Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego".
Ja niżej podpisany, znajduję się w trudnym położeniu materialnem z powodu niezamożności ojca, którego pomoc

nie wystarcza mi na opędzenie nawet najgłówniejszych potrzeb fizycznych i duchowych, - zwracam się

z uprzejmą prośbą do Świetnego o łaskawe udzielenie mi stypendium rządowego.

Michał Strojek student III roku leśnictwa". Zarząd Koła Leśników Wszechnicy Poznańskiej przedkłada to podanie

"z prośbą do Świetnego Wydziału o pozytywne załatwienie". Bratnia Pomoc Studentów Uniwersytetu Poznańskiego wydała

w Poznaniu 22 lutego 1922 r. świadectwo niezamożności, w którym napisano : "niniejszym zaświadcza się,

że kol. Michał Strojek słuchacz Wydziału rolniczo - leśnego, nr indeksu 1249 jest niezamożny.

Świadectwo niniejsze wydaje się celem otrzymania stypendium. Zarząd Bratniej Pomocy".
 Michał Strojek student IV roku Leśnictwa, Poznań 13 lutego 1923 r. pisał : "Do Świetnej Rady Wydziału Rolniczo - Leśnego

Uniwersytetu Poznańskiego. Ja niżej podpisany upraszam uprzejmię o przyznanie mi stypendium rządowego w wysokości
50000 Mk miesięcznie. Prośbę swoją motywuję trudnemi warunkami, wśród jakich zmuszony jestem odbywać studia.

Praca zaś własnych rąk nie może wystarczyć mi nawet na konieczne potrzeby materialne i duchowe, a pomocy skądinnąd

nie otrzymuję. Udzielone mi stypendium umożliwi mi podobnie jak w roku ubiegłym znośniejsze kontynuowanie studiów".

Do prośby tej dołączył wydane 12 lutego 1923 r. przez Towarzystwo Studentów Uniwersytetu Poznańskiego Bratnia Pomoc,

- świadectwo niezamożności, w którym "poswiadcza się, że kol. Michał Strojek student Wydziału Rolniczo - Leśnego

nr indeksu 1249 jest niezamożnym. Poświadczenie wydaje się celem uzyskania stypendium z Wydziału Rolnicz - Lesnego".
Czy je uzyskał nie wiemy. W zachowanym w "Aktach" sprawozdaniu (bez daty) z dotychczasowych studiów i planu
na przyszłość, pisał : "Z powodu przeszkód wywołanych chorobą w ubiegłym roku, mogłem dopiero obecnie złożyć

wszystkie egzaminy 3 - go roku. Obecnie zamierzam pozostać na 4 - tym roku studiów celem pogłębienia wiadomości

i wyspecjalizowaniu się w jednej gałęzi leśnictwa. Po ukończeniu 4 - tego roku poświęcę się służbie państwowej.

Po trzech latach studiów nauk leśnych w całości na Wydziale Rolniczo - Leśnym, które trwały od imatrykulacji

w dniu 20 listopada 1919 do lutego 1923 i złożeniu przepisanych egzaminów Michał Strojek uzyskał

w Poznaniu 22 marca 1923 r. DYPLOM  NAUK  LEŚNYCH liczba 47

wydany przez Uniwersytet Poznański Wydział Rolniczo - Leśny.
Na czwarty rok studiów inżynierskich na Wydziale Rolniczo - Leśnym Michał został przyjęty Uchwałą Rady Wydziału

z dnia 23 i 24 marca 1923 r.
Dnia 30 kwietnia 1923 r. zdał egzamin z teorii błędów i rachunku wyrównawczego u Profesora Wielgosza. Studiów tych

prawdopodobnie nie kontynuował, gdyż ostatni zapis o nim zachowanej  dokumentacji archiwalnej jego studiów pochodzi

z 9 maja 1923 r. W tym dniu zdał egzamin z maszynoznawstwa. W dniu 2 maja 1923 r. potwierdził odebranie z akt swe

Świadectwo Dojrzałości w orginale. "Nie zachował się w jego aktach dokument Świadczący o przerwaniu studiów, ale brak

również dyplomu inżyniera. Michał Strojek nie figuruje w wykazach inżynierów Wydziału Rolniczo - LeŚnego U. P. oraz

w  Albumie inżynierów Uniwersytetu Poznańskiego. Z zachowanej dokumentacji możemy wyczytać, że stan zdrowia

i pozycja ekonomiczna Michała Strojka nie były najlepszej kondycji. Nie mamy wiedzy o jego pracy zawodowej,

ale z jego planów na przyszłość wynika, że :
"Po ukończeniu 4 - go roku studiów zamierzam poświęcić się służbie państwowej" - czytamy w piśmie Archiwum

Uczelnianego Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, w odpowiedzi na pisemną prośbę Józefa Strojka

z Krakowa - bratanka Michała - skierowaną 18 lutego 1990 r. do Archiwum Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu.
Według znalezionej 20 sierpnia 2001 r. w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie pracy, - Sokołowski Wacław : "Życiorysy

absolwentów i studentów Leśników Uniwersytetu Poznańskiego poległych i zmarłych w latach 1939 - 1945". Poznań : A. R.
w Poznaniu, Koło Naukowe Leśników 1986, s. 33. - Strojek Michał, leśnik dyplomowany. Urodził się 27 września 1899 r.
w Szczytnikach pow. Bochnia [...]. Pracę zawodową rozpoczął bezpośrednio po ukończeniu studiów na stanowisku

nadleśniczego w Nadleśnictwie Osusznica pow. Chojnice - Dyrekcja Lasów Państwowych Toruń. W latach trzydziestych
[XX wieku - przyp. J. B.] był nadleśniczym Nadleśnictwa Miruchowo pow. Kartuzy. Wywieziony przez Niemców do obozu

Dachau zmarł w listopadzie 1939 r.". Ale ostatnie zdanie tej informacji trzeba sprostować.

Strojek Michał - w listopadzie 1939 r. był zapewne przez Niemców wywieziony do obozu Dachau,

Śmierć przyszła dwa lata później.
Strojek Michał w 1941 r., z niemieckiego obozu koncentracyjnego pisał listy do rodziny w Szczytnikach, - do siostry

Marcjanny, pod datą Gusen 27.4.1941 r., do brata Szczepana, pod datą Gusen 3.8.1941 r. Poniżej kopie ich fragmentów :

[kopie]. pisane w języku niemieckim, przed ich wysłaniem były przez obozową służbę policyjną ściśle kontrolowane.

Pod koniec listopada 1941 r. do rodziny w Szczytnikach przyszło od komendanta obozu w Gusen pisemne zawiadomienie,

że Strojek Michał urodzony 27 / 9. 1899 r. Nr 2977 zmarł 11 listopada 1941 r.
 Z przekazu rodzinnego wiemy, że nadleśniczy Strojek Michał miał swoje gospodarstwo rolne w powiecie Kartuzy

na Pomorzu, które w latach 1930 - tych, odwiedził ojciec Michała Karol Strojek ze Szczytnik. Michał ojca przyjął bardzo

serdecznie, nawet w czasie pobytu w Miruchowie wynajął ojcu komfortowe mieszkanie w hotelu letniskowym.

O gospodarstwie czyli majątku nadleśniczego Michała Strojka, jego gospodyni w liście z Berlina pod datą 30 stycznia 1942 r.

do Szczepana Strojka, brata Michała w Szczytnikach 57, tak pisze :
Szanowny Panie ! Więc chcę Panu opisać o gospodarstwie czyli majątku brata Michała świętej Pamięci, którego polubiłam

jednego przez me życie.
1) co do gospodarstwa to było 8 krów do dojenia, dwie jałowice, 3 cielaki małe.
2) świni wszystkich razem 19 sztuk, z tego 8 po dwa cetnary przeciętnie, dwa lub trzy po sto dwadzieścia [kg], reszta

prosięta, ale nie tak małe, bo żeśmy mieli je przez dłuższy czas. Za parę miałam płacone 35 zł.
3) co do koni to były na końcu dwa [które] odkupił od poprzedniego nadleśniczego] - płacił za nie 500 zł. Były ładne i mocne.

Teraz są trzy razy droższe.
4) Dwa wozy, jeden stary od początku rozpoczęcia gospodarstwa, a jeden zupełnie nowy [za który] zapłacił 300 zł.

A ten stary był tak samo dobry, tylko nie był tak ciężki.
5) Powozka wyjazdowa do lasu lub kościoła co żeśmy jechali - żółta, ale ją napewno zniszczą przez ten czas.
6) Dwie pledy - derki na nogi jak się powózką jechało, jedna kosztowała 100 zł., a ta mniejsza 45 zł., obydwie nowe były
[kolejnej liczby brak - przyp. J. B.].
8) Co do mebli w pokojach, to był nowy ładny gabinet. To była duża szafa do książek, biurko, duży okrągły stół, trzy etażki,

kanapa mała, ... kosztowała 130 zł. A meble czyli te w tym pokoju 550 zł. i osobno radio, - 350 zł.
9) Wirówka do odciągania mleka 250 zł., była też, tak samo nowa masielniczka do robienia masła 65 zł.
10) W sypialni to miał szafę do ubrań, umywalkę i małą szafkę do trzewików, stół, parę krzeseł. To nie było dużo warte,

łóżko było dobre, ale ta reszta nie wiele warta.
11) W kuchni było wszystko co się potrzebowało do łyżki, drobiazgów to nie będę pisać w szczegółach, co się potrzebuje.
12) Firany tak samo się zgubiło i porozbierali, z mojego pokoju wzięła dziewczyna.
13) Co do zboża, to w bilansie co rok przeciętnie od 270 - 300 cetnarów było.kartofli 19 morgów, to zebrali tysiąć cetnarów.

brukwi sadził trzy morgi.
Tak Panu opisałam, jak było, tych drobnych rzeczy nie będę opisywać. Więc będę kończyła, bo jestem przemęczona

i spać mi się chce, piszę w łóżku. Chciałabym to wszystko na czysto przepisać, ale mi się nie chce.

Ta dziewczyna co służyła u nas nazywa się Monika Hebel, zamieszkiwała w Miruchowie, powiat Kartuzy. Pomorze.".
 W służbie państwowej dla odrodzonej  w 1918 r. POLSKI Michał Strojek ze Szczytnik powiat Bochnia, nadleśniczy
na Pomorzu, profesjonalnie dobrze przygotowany przez Uniwersytet Poznański, - był bardzo dobrym pracownikiem.

Potwierdzeniem tego był jego pobyt i śmierć [w] niemieckim obozie koncentracyjnym w Gussen w charakterze więźnia

politycznego.
Biogram napisał w Krakowie - Nowej Hucie w maju 2003 r. Jan Bułat


Przypisy (Andrzej Wcisło) :

1/ Mauthausen - Gusen (od 1940 r. pod nazwą KL Mauthausen - Gusen) - niemiecki obóz koncentracyjny usytuowany
    w miasteczku  Mauthausen ok. 20 km od Linzu w Austrii. Został założony po wcieleniu Austrii do Niemiec.

Istniał w latach 1938 - 1945.

2/ Miruchowo, obecnie Mirachowo k. Kartuz - 38 km na zachód od Gdańska

3/ "Almanach Leśny. Rocznik personalny administracji lasów państwowych 1933 r." str. 136
Nadleśnictwo Osusznica [Osusznica - 90 km na płd. - zach. od Gdańska]
Strojek Michał, nadleśniczy : 1923 r. kontraktowy, 1924 r. prowizoryczny, 1928 r. mianowany

powrót do strony głównej